بررسی امکان جذب فلزات سنگین فاضلاب صنعتی توسط شن، خاک و ماده آلی

به منظور مقایسه و بررسی کارایی شن، خاک (آهکی و غیر آهکی) و ماده آلی (پوسته برنج و کمپوست برگ) در حذف یا کاهش فلزات سنگین مس، نیکل، روی و کروم از فاضلابهای صنعتی و بررسی اجمالی اثر متقابل آن ها، آزمایشی در گلخانه و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام گرفت. تیمارها در این آزمایش عبارت بودند: از خاک آهکی-پوسته برنج، خاک آهکی-کمپوست برگ، خاک غیر آهکی-پوسته برنج و خاک غیر آهکی-کمپوست برگ. برای آماده سازی تیمارها، لوله های پلی وینیل کلراید به ارتفاع 66/5 و قطر 10 سانتی متر انتخاب و با توجه به تیمارهای آزمایشی، به ترتیب از پایین به بالا به وسیله ریگ درشت، شن، خاک، ماده آلی و ریگ ریز پر شدند. سپس به مجموعه مذکور، فاضلاب صنعتی حاصل از کارخانه آبکاری به تعداد نه مرتبه (9 pore volumes) اضافه گشت؛ به این صورت که بعد از هر بار افزودن فاضلاب و خشک شدن کامل سطح فیلترها، فاضلاب مرحله بعد ریخته شد. سپس در انتهای آزمایش، مقاطعی از هرکدام از جاذبها تهیه گردید و بعد از هوا خشک شدن، به منظور اندازه گیری غلظت کل فلزات سنگین و بررسی کارایی آنها به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج این مطالعه نشان داد که قرارگرفتن خاک آهکی و غیرآهکی در زیر هر یک از مواد آلی به کار رفته در این مطالعه، بر توانایی آنها در جذب فلزات سنگین اثرگذار بوده و یافته های حاصل متفاوت بود. همچنین مشخص شد که ظرفیت پایین تبادل کاتیونی خاک نسبت به مواد آلی همواره باعث کاهش قدرت جذب توسط آن نمی گردد. آنالیز مواد آلی به کار رفته نیز مشخص کرد که پوسته برنج برای عنصر کروم و کمپوست برگ برای عناصر روی و نیکل جاذب مناسب تری به نظر می رسند. علاوه بر این، شن مورد استفاده در این ازمایش نیز، توانایی جذب مناسبی را برای فلزات سنگین موجود در فاضلاب از خود نشان داد. درنهایت می توان گفت که کاربرد جاذبهای مورد مطالعه برای حذف فلزات سنگین موجود در فاضلابها مؤثر بود.